 |
* Các bà mẹ không nên cho con tiêm vaccin tại nhà
* Không có sự khác biệt về chất lượng giữa vaccin tiêm dịch vụ hay tiêm chủng mở rộng
“Việt Nam là điểm sáng về tiêm chủng, sớm đạt mục tiêu thiên niên kỷ về chăm sóc sức khỏe trẻ em. Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) góp phần giảm chi phí điều trị, giảm nguy cơ tàn phế của trẻ em, qua đó giảm thời gian chăm sóc của bà mẹ, tăng sức khỏe, tăng hiệu suất làm việc của bà mẹ... Do đó, có thể nói TCMR là biện pháp đầu tư cho sức khỏe” - Đây là thông tin được PGS.TS. Nguyễn Trần Hiển - Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, Trưởng Ban quản lý dự án TCMR nhấn mạnh tại cuộc tọa đàmtrực tuyến “Tiêm chủng mở rộng” do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng ngày 2/8 tại Hà Nội...
Nhiều câu hỏi đã được người dân đưa ra cho các chuyên gia tham gia tọa đàm.
Ảnh: Bích Ngọc
Nhiều dịch bệnh được thanh toán nhờ TCMR
Theo PGS.TS. Nguyễn Trần Hiển, Chương trình TCMR được triển khai ở nước ta từ năm 1985 với 6 loại vaccin là: lao, bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi. Năm 1997 chúng ta bổ sung thêm vaccin viêm gan B, năm 2010 là vaccin Hib phòng viêm màng não Nhật Bản và viêm phổi. Đồng thời, tại những vùng có nguy cơ cao, chúng ta có bổ sung tiêm chủng vaccin thương hàn, viêm não Nhật Bản. “Trong 28 năm qua, Chương trình TCMR đã chứng tỏ hiệu quả qua việc chúng ta đã thanh toán được các bệnh đậu mùa, bại liệt, uốn ván; nhiều bệnh khác đã giảm đáng kể như sởi, viêm gan. Tình hình mắc sởi từ hàng trăm ngàn mắc mỗi năm vào trước năm 1985 đến nay chỉ còn vài chục ca mỗi năm; tỷ lệ trẻ mắc viêm gan B từ 5% xuống 2% vào 2010. Đồng thời chúng ta cũng ít gặp các ca mắc bạch hầu, ho gà. Có thể nói, TCMR là chương trình y tế có hiệu quả nhất ở Việt Nam hiện nay” - PGS.TS. Nguyễn Trần Hiển nhấn mạnh.
Bổ sung thêm về vấn đề này, BS. Kohei Toda, chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, Chương trình tiêm chủng của Việt Nam đã hết sức thành công, tỷ lệ bao phủ cao của chương trình là thành tựu quan trọng đáng khích lệ. Theo BS. Toda, trên bình diện toàn cầu, sự thành công của Chương trình tiêm chủng không chỉ bảo vệ mà còn cứu sống được rất nhiều trẻ em. WHO tính trung bình có khoảng 2,5 triệu trẻ được cứu sống. Ở Việt Nam, sau gần 30 năm triển khai, Chương trình TCMR đã có khoảng 67 triệu trẻ em được bảo vệ. Theo tính toán, chương trình này cứu sống được khoảng 40.000 trẻ khỏi tử vong nếu không có Chương trình tiêm chủng. Do vậy, WHO đánh giá rất cao nỗ lực của Chương trình tiêm chủng Việt Nam.
Trước câu hỏi của người dân về việc tỷ lệ phản ứng sau tiêm chủng ở Việt Nam có vượt quá thống kê của quốc tế hay không? BS. Toda đưa ra thông tin, ở Việt Nam trong Chương trình tiêm chủng có hệ thống điều tra phản ứng sau tiêm rất tốt, tỷ lệ phản ứng nặng sau tiêm do vaccin viêm gan B nói riêng và các vaccin khác nói chung vẫn nhỏ hơn tỷ lệ của WHO đưa ra.
Các chuyên gia tham gia buổi tọa đàm.Ảnh: Bích Ngọc
Tiêm vaccin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau khi sinh, tỷ lệ trẻ mắc viêm gan sau đó rất thấp
Tại cuộc tọa đàm về tính an toàn của chất lượng vaccin viêm gan B đã nhận được khá nhiều câu hỏi của người dân. Trước câu hỏi vì sao sau vụ việc tai biến ở Quảng Trị, Bộ Y tế vẫn đề nghị tiếp tục tiêm vaccin viêm gan B trong 24 giờ cho trẻ sau sinh? Việc tiêm vaccin viêm gan B có an toàn hay không và có cần thiết phải tiêm ngay sau 24 giờ không?... GS.TS. Trịnh Quân Huấn - nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng, đối với vaccin viêm gan B thì nhà sản xuất đã thử nghiệm rất nhiều đối với từng thời kỳ, các giai đoạn, cho nhiều đối tượng khác nhau và thấy rằng tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh đối với các bà mẹ có viêm gan B dương tính thì rất tốt, tỷ lệ trẻ mắc viêm gan sau đó rất thấp, thậm chí ở Mỹ người ta tiêm trong vòng 12 giờ chứ không phải 24 giờ. Như vậy, việc tiêm vaccin viêm gan B trong 24 giờ đầu là bảo đảm cho lịch tiêm chủng ổn định, hoàn chỉnh. GS.TS. Trịnh Quân Huấn cũng giải thích thêm: Bộ Y tế không đưa ra lịch tiêm vaccin viêm gan B mà đây là khuyến cáo của WHO cần phải tiêm vaccin này một cách như vậy.
Một vấn đề liên quan đến tiêm chủng đã được đặt ra đối với các chuyên gia tại cuộc tọa đàm là “đã có một số những tai biến và sai sót trong tiêm chủng, do đó nhiều người lo ngại rằng, TCMR của nhà nước sẽ nhiều nguy cơ hơn là tiêm dịch vụ”. Về vấn đề này, GS. TS. Nguyễn Đình Bảng - nguyên Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm vaccin và sinh phẩm y tế đưa ra quan điểm, trên thực tế, một số bà mẹ đã đưa con đến tiêm dịch vụ đó là sự lựa chọn tự nguyện của các bà mẹ. Thế nhưng, nói rằng vaccin tiêm dịch vụ ít tai biến hơn vaccin TCMR là chưa đúng, chưa có cơ sở. Để so sánh 2 mảng tiêm chủng dịch vụ - mở rộng thì phải có nghiên cứu điều tra. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có nghiên cứu nào kết luận vaccin nào ít biến chứng hơn. Trên thực tế hiện nay dù là vaccin tiêm dịch vụ thì vẫn nằm trong sự kiểm soát của Bộ Y tế và các cơ sở tiêm dịch vụ vẫn là các cơ sở y tế và vẫn thực hiện quy trình nghiêm ngặt về tiêm chủng như đối với vaccin TCMR, chứ không có sự khác biệt nào.
Thái Bình
Trước câu hỏi của người dân về việc hiện nay nhiều gia đình có con nhỏ vì muốn con mình không bị nắng gió khi đi ra đường nên đã thuê người mang vaccin đến tiêm dịch vụ tại nhà, GS.TS. Đỗ Sỹ Hiển - nguyên Chủ nhiệm Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia nhấn mạnh, việc mang vaccin đến nhà tiêm có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng vaccin do nhiệt độ bảo quản vaccin trong quá trình vận chuyển có thể không đảm bảo. Do đó, vì sự an toàn của con mình và chất lượng tiêm chủng, các bậc cha mẹ nên đưa con đến tiêm chủng tại trung tâm chứ không nên tiêm tại nhà.
WHO ĐÁNH GIÁ: VACCIN Ở VIỆT NAM AN TOÀN,
HIỆU QUẢ
HIỆU QUẢ
Trước sự quan tâm của dư luận về vaccin, SK&ĐS đã có cuộc trao đổi với đại diện của WHO, với tư cách là tổ chức hỗ trợ về mặt kỹ thuật cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR), giúp bạn đọc hiểu hơn về vấn đề này.
Đánh giá cụ thể của WHO về kết quả Chương trình TCMR của Việt Nam? WHO có thể cho biết so sánh kết quả của Việt Nam với các nước trên thế giới về TCMR?
Chương trình TCMR của Việt Nam được thiết lập tốt và vaccin ở Việt Nam có hiệu quả và an toàn trên 10 bệnh mà vaccin phòng ngừa. Các bệnh như bạch hầu, sởi, ho lâu ngày, bại liệt, viêm gan B, lao, uốn ván, máu khó đông, cúm B, uốn ván sơ sinh và viêm não Nhật Bản. Những bệnh này có thể dẫn đến viêm phổi, viêm màng não, bại não, ung thư, liệt và dẫn đến nguy cơ tật nguyền suốt đời hoặc tử vong.
Vaccin được Chính phủ Việt Nam sử dụng trong Chương trình TCMR đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn nhất định. Các loại vaccin này phải được Cơ quan Quản lý quốc gia cấp phép, có nghĩa là vaccin này cần phải trải qua thêm quy trình kiểm tra chất lượng và an toàn bao quát trước khi chúng được sử dụng an toàn cho nhiều người.
Ngoài ra, vaccin cần được giám sát an toàn sau khi đã được cấp phép sử dụng ở Việt Nam. Hầu hết các tác dụng phụ của vaccin là rất nhỏ và tự khỏi, chỉ kéo dài vài ngày và không gây ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng từ vaccin là cực kỳ hiếm và nếu có xảy ra, cần thông báo ngay cho Chương trình TCMR của Việt Nam để bất kể vấn đề gì đều có thể được kiểm soát và điều tra nhanh chóng.
Trong khi một số ca tai biến hay tử vong gây ra bởi vaccin chỉ là trường hợp hy hữu, lợi ích của việc tiêm phòng vẫn lớn hơn rất nhiều so với nguy cơ và nhiều thương tổn cũng như tử vong sẽ xảy đến nếu không có vaccin.
WHO có khuyến cáo gì với người dân cũng như Bộ Y tế để TCMR đạt kết quả tối ưu?
Nhằm đạt hiệu quả cao trong phòng ngừa bệnh tật thông qua tiêm phòng vaccin, điều quan trọng là cần bao phủ vaccin tới từng trẻ em và ở các cộng đồng xuyên suốt Việt Nam nhằm ngăn ngừa bất kỳ khả năng truyền bệnh nào. Các nhân tố truyền nhiễm gây ra các bệnh có thể phòng ngừa được nhờ vaccin đang tiếp tục hoành hành ở nhiều nơi trên thế giới. Trong một thế giới kết nối cao, các tác nhân này có thể xuyên biên giới địa lý và ảnh hưởng tới bất kỳ ai không được bảo vệ. Hai nguyên nhân chính để được tiêm phòng là nhằm bảo vệ bản thân chúng ta và bảo vệ những người xung quanh chúng ta. Các chương trình tiêm phòng vaccin thành công, như các xã hội thành công, phụ thuộc vào sự hợp tác của từng cá nhân để đảm bảo điều tốt đẹp cho tất cả mọi người.
Ngày nay, Chương trình TCMR của Việt Nam theo các chỉ dẫn quốc tế của WHO cho các hoạt động tiêm chủng. Việc bao phủ tiêm chủng đã đạt 96% trên toàn quốc, so sánh với tỷ lệ ở một số quốc gia khác là Chương trình TCMR quốc gia tốt. Điều quan trọng cần nhớ rằng lịch tiêm chủng ngăn ngừa bệnh tật, tàn tật cũng như tử vong từ các bệnh có thể phòng ngừa được nhờ vaccin bao gồm bạch hầu, sởi, ho gà, bại liệt và uốn ván. Chương trình TCMR của Việt Nam đã đẩy lùi 6,7 triệu ca các bệnh có thể phòng ngừa được nhờ vaccin và cứu sống được 42.900 sinh mạng từ năm 1980 - 2013 nhờ các hoạt động tiêm chủng trên diện rộng và theo lịch tiêm chủng cũng như chiến dịch tiêm phòng.
Nhìn chung, vaccin rất an toàn. Đa phần các phản ứng đối với vaccin chỉ là rất nhỏ và tạm thời, chẳng hạn như sưng phồng tay hay sốt nhẹ. Những biểu hiện nghiêm trọng là cực kỳ hiếm và nếu có xảy ra, cần giám sát và điều tra cẩn thận. Độ an toàn của vaccin viêm gan B và một số vaccin khác được đánh giá liên tục qua số liệu kiểm soát thường trực từ các ca phản ứng ngược theo hệ thống báo cáo tiêm chủng (AEFIs) và các hệ thống giám sát khác.
Đối với vấn đề quy trình tiêu chuẩn, tất cả trẻ em cần được theo dõi 30 phút sau khi tiêm tại cơ sở y tế. Bất kỳ biểu hiện bất thường nào cần được thông báo ngay cho nhân viên y tế.
WHO có thể cho biết đánh giá về các thành tựu y tế của Việt Nam, đặc biệt trong nhiều mục tiêu thiên niên kỷ sớm như tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi, lĩnh vực bảo hiểm y tế (BHYT), TCMR...
Các thành tựu y tế nổi bật của Việt Nam trong những năm gần đây tập trung vào việc nâng cao dịch vụ cô đỡ thôn bản và giảm bất bình đẳng trong khám chữa bệnh. Việc thành lập mạng lưới y tế cơ sở là một trong những nền tảng căn bản nhằm đảm bảo chương trình cô đỡ thôn bản. Hệ thống này tăng cường chăm sóc y tế ban đầu và đảm bảo các dịch vụ y tế, bao gồm các chương trình tiêm chủng có thể được phân phối tới tất cả mọi người, đặc biệt chú ý tới những vùng xa xôi hẻo lánh, nơi khó tiếp cận dịch vụ, đồng bào dân tộc thiểu số và các cư dân dễ bị tổn thương.
Theo số liệu chính thức, 60% dân số Việt Nam được bao phủ BHYT và có một số điều khoản cụ thể cho dân số dễ bị tổn thương như trẻ em dưới 5 tuổi, người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, cần đạt được BHYT toàn dân vì có nhu cầu cải cách liên tục về cơ cấu bao phủ, chẳng hạn như chuyển dịch từ bao phủ cá nhân sang hộ gia đình. Điều này sẽ giảm phần lớn bất bình đẳng tiếp cận y tế cũng như gánh nặng của các hộ gia đình.
Việc quản lý hệ thống BHYT quốc gia cần được tăng cường và cải cách. Sự quản lý tốt cần đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng hiệu quả và các nhà cung cấp dịch vụ sử dụng quỹ BHYT phải có trách nhiệm đảm bảo người dân tiếp cận được dịch vụ phù hợp và cung cấp đầy đủ, cũng như nhu cầu của bệnh nhân được đáp ứng đầy đủ.
Việt Nam đứng thứ 6/77 quốc gia đạt thành tựu cao về y tế
Theo TS. Trần Thị Giáng Hương, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Y tế, Việt Nam được quốc tế đánh giá là một quốc gia rất thành công trong việc đạt được Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (MDG) đặc biệt hai chỉ số MDG số 4 và 5 là giảm tỷ lệ tử vong mẹ, trẻ em dưới 1 tuổi và dưới 5 tuổi. Tại Hội nghị đánh giá các Mục tiêu Thiên niên kỷ của LHQ, Việt Nam đứng thứ 6/77 quốc gia đạt được các thành tựu cao.
Chương trình TCMR đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tử vong trẻ em, góp phần đạt được Mục tiêu Thiên niên kỷ của LHQ và được quốc tế đánh giá cao. Trong 20 năm qua, tỷ lệ tiêm chủng luôn đạt trên 95%. Nhờ có TCMR, Việt Nam đã trở thành quốc gia đầu tiên trong khu vực Tây Thái Bình Dương thanh toán bại liệt năm 2000, hoàn thành mục tiêu loại trừ uốn ván sơ sinh và sởi. Năm 2009, Liên minh Toàn cầu vaccin và tiêm chủng (Gavi) đã trao giải thưởng đặc biệt về giảm tỷ lệ tử vong trẻ em cho Việt Nam. Đạt được thành tựu trên, ngoài sự nỗ lực của ngành y tế, Việt Nam cũng nhận được sự hỗ trợ quý báu của cộng đồng quốc tế. Theo đó, WHO và Unicef hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam dây chuyền sản xuất vaccin bại liệt, hỗ trợ cơ sở sản xuất vaccin sởi trị giá 25 triệu USD, hiện đại nhất khu vực Đông Nam Á (Polyvac), cung cấp 100% vaccin sởi cho TCMR từ năm 2010 đến nay. Tháng 7/2013, Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ 7 triệu USD cho việc sản xuất vaccin phối hợp sởi - Rubella. Gavi hỗ trợ vaccin cho Chương trình TCMR. Tổ chức Path hỗ trợ nghiên cứu vaccin cúm H5N1.
Nhờ Chương trình TCMR, Hoa Kỳ đã giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật
Trao đổi với Sức khỏe&Đời sống, người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ Spencer Cryder khẳng định: Những tiến bộ của Việt Nam nhằm đáp ứng tất cả 8 Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của LHQ là rất đáng khen ngợi. Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam đã có những bước tiến ấn tượng trong việc mở rộng giáo dục tiểu học, thúc đẩy bình đẳng giới, đồng thời xóa đói, giảm nghèo và giảm tỷ lệ tử vong của bà mẹ và trẻ em. Đại sứ quán chúc mừng Việt Nam đã đạt được các mục tiêu MDG và tin rằng từ nay đến năm 2015, Việt Nam sẽ đạt được những mục tiêu MDG còn lại.
Đại sứ quán Mỹ hoan nghênh Việt Nam về những tiến bộ trong việc ngăn chặn và bắt đầu đẩy lùi sự lây lan của dịch HIV/AIDS. Với sự trợ giúp từ Quỹ hỗ trợ khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ cho phòng chống HIV/AIDS (PEPFAR) thông qua Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), Việt Nam đang trên đà đạt được các mục tiêu quốc gia là cung cấp điều trị ARV cho 105.000 người sống chung với HIV/AIDS vào năm 2015.
Việt Nam cũng đang tăng cường khung chính sách, pháp lý cũng như hướng dẫn quốc gia sửa đổi để phù hợp được các mục tiêu MDG. Nhưng để đảo ngược tình hình dịch HIV và cung cấp tiếp cận phổ cập tới dịch vụ điều trị, Việt Nam cần phải đầu tư ngân sách địa phương nhiều hơn cho các dịch vụ điều trị và dự phòng HIV/AIDS. Đã có những cải thiện đáng kể về việc mở rộng độ bao phủ của BHYT, đặc biệt cho người nghèo và nhóm dễ bị tổn thương. Hiện nay, hơn 60% dân số có BHYT nhưng việc dân số già tăng nhanh và những căng thẳng về tài chính đặt ra những thách thức trong việc cung cấp bảo hiểm phổ cập.
“Chúng tôi rất vui vì Việt Nam có bước phát triển quan trọng trong kế hoạch BHYT quốc gia hiện đã bao gồm các điều khoản về các dịch vụ chăm sóc điều trị HIV. Các khía cạnh pháp lý và hoạt động triển khai thực hiện vẫn còn trong giai đoạn xây dựng nhưng đây là một bước tiến quan trọng hướng tới việc đảm bảo cho những người sống chung với HIV/AIDS tiếp tục nhận được dịch vụ chăm sóc điều trị cứu sống họ”.
Về lĩnh vực tiêm chủng của Hoa Kỳ, ông Spencer Cryder nhấn mạnh: “Hoa Kỳ đã giảm đáng kể gánh nặng của các bệnh có vaccin phòng ngừa thông qua các chương trình tiêm chủng. Chúng tôi thường xuyên tiêm phòng viêm gan A và B, thủy đậu, bạch hầu, uốn ván, ho gà, cúm Haemophilius týp B, bệnh phế cầu khuẩn, bại liệt, cúm, sởi, quai bị, Rubella, thủy đậu. Các bệnh mà trước đó đã giết hàng triệu trẻ em và người lớn hiện nay đã được phòng ngừa an toàn và hiệu quả bằng các loại vaccin. Hoa Kỳ ủng hộ mạnh mẽ những nỗ lực quốc tế nhằm tăng tỷ lệ tiêm chủng cho tất cả người dân để chủ động bảo vệ sức khỏe cho trẻ em, người lớn và các cộng đồng trên toàn thế giới”.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét